Oksarnir į Mykines Holmi

Oksarnir Vandaferðir Brśgvin Myndir Nišursjošingarvirkiš

Oksarnir į Mykines Holmi
Oksar hava helst į sumri gingiš śti ķ Hólmi ķ fleiri ųldir. Ikki vita vit, nęr taš byrjaši; men viš vissu kann sigast, at 1978 var seinasta summar, oksar gingu har! Tį mundi eisini ein vanlukka hent! Teir leiša oksarnar śt ķ Hólmin og ein teirra dettur og tekur mannin, iš leiddi hann, viš sęr ķ fallinum. Teir vóru komnir til gųtuna viš trappum beint įšrenn brśnna. Lukkutķš datt mašurin oman į oksan! Um oksin datt oman į mannin, kundi deyšsvanlukka hent. Eingin veit at siga, um óhappiš varš orsųkin til, at teir góvust at lata oksar ganga ķ Hólmi; taš hevur altķ veriš strķggiš og nś eisini vandamikiš.
Hólmsoksarnir hava allar tķšir veriš tiltiknir fyri gott kjųt, sum smakkar so vęl. Eftir summartķš į Hólmi vóršu oksarnir fluttir til Havnar, har teir vóršu dripnir – og kjųtiš selt.
Brśgv varš bygd um Hólmsgjógv ķ 1909 og taš lętti um strķšiš og vandan, sum stóšst av, at flutningurin hevši veriš viš bįti.
Jóhanna Maria Skylv Hansen hevur sagt frį slķkum tśrum viš oksum til Havnar, sum henni vóršu sagdir frį og sķšani prentašir ķ bókini "Gamlar Gųtur" 1. bind.
Frįsųgn Mariu Skylv Hansen veršur her endurgivin viš loyvi frį ommubųrnum hennara og familju Helga Justinussen, bókaśtgevara.

VANDAMIKLAR FERŠER. Av teimum nógvu vandamiklu feršum, iš gjųrdar hava veriš av Mykinesmonnum aftur og fram śr Mykinesi, skal her sigast frį tveimum, sum eg havi hoyrt menn tikiš til sum sera ringar. Ein av teimum, sum var viš, sigur soleišis frį: Taš eru vęl fjųruti įr sišani, vit ein dag skuldu fara til Sųrvįgs viš oksum. Tiggjumannafariš varš drigiš į sjógvin, og įtta mans settust til róšrar. Umframt teir vóru tveir menn viš, ein til hvųnn oksan. Ķ hvųrjum skutinum var ein byrši av hoyggj og hįlmi; taš var lagt til farveg undir oksarnar. Eina tvķpottaflųsku av brennivini hųvdu vit altķš viš. Um hana er at siga, at ikki varš smakkaš į hana, fyrr enn oksarnir vóru komnir ķ bįtin, og sįlmurin »Nu flyer jeg til din Naade« var sungin. At fįa hendur į oksarnar gekk ofta striltiš, tó vóršu teir altķš tiknir. Bar taš ikki til at fįa hendur į teir uppi į Holminum, mįttu teir rekast nišur į helluna, og vóru teir fótfimu menn ikki leingi um at taka teir burturśr, iš farast skuldi viš. Oksarnir vóršu nu grķmašir og leiddir oman į Skarvaklett; so vóršu teir fatlašir. Til fatl hųvdu vit altķš bįtaspenni, og annaš fatliš varo bundiš frammi į bógnum, og hitt um hupparnar. Taš fremra fatliš skuldi vera so rśmt, at flųt hondin gekk undir į hįrygginum, og knżttur nevi undir taš aftara fatliš į mjórygginum; so mikiš bólgnašu teir, tį iš, teir komu ķ sjógvin. Tį iš oksin fųldi fatliš um kroppin, legši hann seg, helst av bangilsi. Endin av grķmuni, sum var vęllangur, varš blakašur ķ bįtin, og so vóršu oksarnir bóltašir į sjógvin. Tį iš menninir vóru slopnir ķ bįtin, varš róš nakaš ut fra landi. Nś vóršu oksarnir tiknir inn ķ bįtin į henda hįtt. Fimm av teimum fręgastu monnunum tóku teir inn; ein tók um hųvdiš, ein framfatliš, ein afturfatliš, ein halan, og tann fimti hevši tiljuna. Hann, iš tiljuna hevši, ansaši nu vęl eftir, at hon lį, sum hon įtti, so oksin vigaši, og segši so til viš oršunum: »Takiš nś į!« Oksin skuldi takast viš eitt tak, skuldi alt vera, sum taš įtti; tó tók ofta bįturin so nógv inn, at hann var hįlvur av sjógv. Bakoksin varš tikin fyrst, og so hin å sama hįtt. Nś vare oksin bundin viš einum ullintum flęttašum bandi, tveir favnar langt viš klógv į hvųrjum enda. So long skal klógvin vera, at hon rųkkur śr tumlagripinum į albogališin, og soleišis skuldi oksin bindast, at eingin knśtur var į bandinum, tķ tį iš oksin veršur loystur, gongur handiš av, just sum tį iš vit fitja gįs. Tį iš oksin var lagdur į lišina, sum hann skuldi Iiggja, vare griman drigin inn undir lęšriš į honum og so lųgd tvųrtur um hornini, so hųvdiš lį aftur viš sķšuni. Įšrenn menninir settust til róšrar, tóku teir ein vųtt og lųgdu hann į eygaš į oksanum, so hann ikki skuldi sķggja land og gerast óstillur. Menninir settust nu at rogva sušur viš landinum, og tį iš sungiš var, gekk flųskan runt. Teir róšu altķš av makt viš oksafarmi. Komnir į fjųršin settu teir segliš, men hann lį so neyvur ķ ęttini, at teir kundu ikki sigla upp og noyddust tķ at leggja segliš og rógva noršur viš Gįshólmi. Noršur var vent og krappsjógvaš, so baturin fekk eitt brot oman yvir seg framman, og annaš og trišja brotiš lķka aftanį ķ sama staš. Tį iš lųgaši av, fleyt bįturin fullur av sjogv, komin til at sųkka. Einasta, iš gerast kundi, var at venda undan og hava segliš į. Stżriš var tikiš frį, so tveir mįttu stżra viš įr, og trķggir oystu, tveir ķ eysrśminum og ein ķ tofturśminum. So tjśkt legaši inn, at menninir, iš oystu ķ eysrśminum, kendu tann striša streym ķ knęsbųturnar; tį kendi hvųr mašur innanborša, at bert eitt fet var millum hann og deyšan. Leišin varš nu lųgd śt um Gįshólm og inn gjųgnum Dragasund. Heldur ikki har var gųtan slųtt, tķ nś var vestfalliš uppkomiš og ógvuliga óslętt; tó komu teir óskaddir inn um Mślan og kendu tį lęttan at vera bjargašir. So skjótt sum teir vóru komnir til Sųrvįgs, vóršu oksarnir loystir į farvegnum, og tikiš varš inn undir ryggin, og ķ tķ teir rassašust, vóršu teir boltašir fyri borš, og mašur leyp viš grimuni į land. Stundum vildi oksin ikki seta fųturnar undir seg; tį iš hann soleišis vķsti seg treiskur, varš hann prikašur ķ halan viš knķvi; tį sprakk hann į fųtur. Nś varš fariš til gongu viš teimum antin til Mišvįgs, og um vešur var, viš bįt hašani til Velbastašar, ella teir vóršu leiddir um Sandavįg til Oyrargjógv og hašani sundašir til Vestmanna. Einstakir oksar vóru so eygvaldir, at teir fóru sjįlvir į sjógvin, tį iš mašurin var farin ķ bįtin viš grimuni. Śr Vestmanna vóršu teir leiddir eftir oynni til Havnar. Taš hendi eina ferš, at óvešur og kavarok kom į tveir menn, sum vóru į veg viš oksum til Havnar. Teir noyddust at binda oksarnar į fjallinum og leita sęr til Noršradals, har teir vóršu verandi um nįttina. Dalkugvin. Taš veršur ofta tikiš til ta feršina, tį iš teir komu vestur viš Dalkunni. Taš var ein oksaferš, og vešrið var gott. Vestur aftur tóku teir so hesa kśnna, sum var śr Gįsadali. Kśgvin varš tikin inn į Biggjarlógv. Mešan teir vóru į ferš vestur aftur, brast hann į av landnyršingi, og vindurin vaks ķ hvųrjum. Summir vildu, at teir skuldu venda aftur, men teir vóršu viš undirlutan. Hildiš varo śt um Dragasund, og komnir vestur į Gįshólm, settu teir į segliš. Vindurin var so nógvur, at tó at segliš var repaš, fųrdi hann ikki. Taš var ein óslųtt gųta, įšrenn teir vóru vestur undir oynni aftur. Tį varš tikiš til at rógva av allari makt, so kśgvin skuldi koma livandi til Mykinesar. Tį iš teir komu vesturfyri, var haršfųrt, ja, av ringasta vešri. So nógvur var vindurin, at Mykinesmenn, iš veriš hųvdu į fjalli, kundu ikki ganga tśnanna millum viš seyšinum. Henda feršin veršur altķš tikin til sum ein av teimum ringastu feršunum, menn hava komiš viš livandi farmi.

Brśgvin
Tį brśgvin varš bygd ķ 1909, góvust teir at fųra oksarnar viš bįti. Oksarnir gingu nś um brśnna śt ķ Hólm og heim ķ bygdina. Komnir heim ķ bygdina var eftir at leiša teir oman į lendingina ķ brattlendi og - sum śti ķ Hólmi - fųra teir śt til skip (Smyril), sum ķ góšvešrinum lį śt fyri lendingini. Oksarnir fingu grķmu um hųvdiš og breiša segldśksreim um bśkin. Stroppar vóru į at hiva viš. Oksarnir vóršu skumpašir į blįman, hųvdiš hildiš oman fyri sjógvin viš taki į grķmuni og so varš siglt śt eftir gjónni. Komnir śt til skipiš varš krókur settur ķ stropparnar, og viš lossibummi vóršu oksarnir hivašur umborš og nišur ķ lastina. Taš kom fyri, at oksarnir vóršu dripnir į lendingini og kropparnir fluttir śt į skipiš. Myndirnar vķsa hetta frį eini ferš ķ 1960 įrunum.

Trżst į mynd til stųddarųking; į tekstin į stóru mynd fyri at fara vķšari og į myndina fyri at koma afturį.

Jįkup ķ Lųšu, Mykines, hevur vinarliga latiš meg brśkt myndirnar . Hann eigur ognaręttin.


Nišursjošingarvirkiš ķ Mykinesi.
Ķ 1920-įrunum varš nišursjóšaš ķ Mykinesi. Įgrżtni Jóhannes Frederik Joensen hevši gjųrt kjallaran ķ "Innistovu" til framleišslu. Har var trżstkókari og maskina at seta lok į blikkini ella onnur ķlųt. Motorur dróg eina reim undir loftinum. Tilfariš var oksakjųt śr Hólmi, seyšakjųt, fuglar – mest lundar.